در صورتی که در پروژه های بزرگ و متوسط صنعتی کار کرده باشید، مطمئنا تاکنون حداقل یکبار با این کلمه برخورد کرده اید. نمودار P&ID یکی از مدارک بسیار مهم در هر پروژه ای است که با فرآیندها سروکار دارد، میباشد.
pid
کلمه P&ID مخفف نام Piping and Instrumentation Diagram میباشد. این نمودار نموداری است که ارتباط بین تجهیزات فرآیندی و ابزاردقیق های مورد استفاده برای کنترل فرآیند را نشان میدهد. این نمودار براساس جریان فرآیند (PFD) تهیه شده و نشانه های گرافیکی تجهیزات و پایپینگ را به همراه نشانه های گرفیکی مربوط به اندازه گیری فرآیند و عملکردهای کنترلی نشان میدهد.
این نمودار برای نشان دادن تجهیزات و وسایل کنترلی از سمبلها و اشکال خاصی استفاده میشود که اغلب بر اساس استاندارد ISA طراحی میشوند. در واقع میتوان گفت که P&ID شکل کامل شده PFD میباشد. این نمودار پس از تهیه و تایید PFD تهیه میگردد. در یک P&ID باید حداقل اطلاغات زیر نشان داده شود:
- نمایش کلیه وسایل کنترلی و مشخصات آن
- تجهیزات کنترلی بهمراه نام و شماره آن
- شیرها و مشخصات آن
- کلیه اطلاغات مربوط به پایپینگ شامل شماره خطوط، اندازه، تغییر مشخصه ها، طبقه بندی خطوط و جهت جریان.
- کلیه کورکن ها(Blind)، فلنج ها، شیرها، تجهیزات ایمنی، دریچه ها(Vent)، محل تخلیه(Drain)، فیتینگ ها و تبدیل ها
- خطوط شروع و تخلیه موقتی
- ورودی و خروجی های کنترلی و اینترلاک ها
- ورودی های سیستم کنترل کامپیوتری
- کلیه وسایل کنترلی مانند لوپ ها، ارتباطات نرم افزاری و هشدارها و سیستم های منطقی
در شکل زیر بری از سمبل های مورد استفاده در رسم یک نمودار P&ID نشان داده شده است:
سمبل های مربوط به خطوط و فیتینگ و شیرها
سمبل های مربوط به پمپ ها و کمپروسورها و درایوها
موارد ریز نباید در P&ID نشان داده شود:
- شیرهای سرابزارها
- رله های کنترلی
- کلیدهای دستی
- ظرفیت یا نرخ عملکرد تجهیزات
- داده های مربوط به جریان و دمای فشار
- زانویی ها، سه راهی ها و فیتینگ های استاندارد مشابه
- یاداشت های تفضیلی
نمودار P&ID پس تهیه و تایید PFD تهیه میگردد. پس از تهیه و تایید P&ID نیز، کارشناسان پایپینگ نسبت به تهیه مدارک تفضیلی پایپینگ نظیر نقشه های ایزومتریک و غیره اقدام میکنند. از سوی دیگر کارشناسان ابزار دقیق نیز با استفاده از این نمودار نسبت به طراحی مدارک تفضیلی ابزار دقیق نظیر منطق کنترلی، صفحات واسط و غیره اقدام مینماید.
در واقع میتوان گفت که P&ID یک مدرک کلیدی در تهیه بسیاری دیگر از مدارک مورد نیاز در طراحی فرآیند میباشد. و میتوان گفت که یک مایلستون مهم در طراحی بسیاری از پروژه ها میباشد. همچنین پس از تهیه P&ID میتوان تقریب نسبتا خوبی از مشخصات و میزان تجهیزات مورد نیاز برای خرید نیز فراهم کرد.
نظرات